لازمه پیشرفت کودکان اتیسم آموزش و توانمندسازی والدینشان می باشد
والدین کودکان با اختلال طیف اتیسم با چالشهای بسیاری رو به رو هستند که آنها را در معرض پیامدهای منفی روانی قرار میدهد.
مشارکت والدین در برنامههای آموزشی میتواند این آشفتگیها را کاهش دهد تا جایی که پژوهش های انجام شده بر روی والدین آموزش دیده ، تاثیر مثبت و معنا دار این نوع آموزش ها را بر روی خودکارآمدی آنها تایید کرده است.
والدین این کودکان به علت رفتارهای غیرعادی کودکشان، سختی و مشکلات فراوانی در نگهداری از کودک و مهارتهای والدگری تجربه میکنند. آنها بایستی به طور دایم خود را با نیازهای متغیر کودک هماهنگ کنند. همچنین كودك با اختلال طیف اتیسم، به عنوان يک عامل فشار رواني براي والدين، ميتواند هيجانات آنها را تحت تأثير قرار دهد و توانايي والدين را براي مقابله با مشكلات كودك، كاهش دهد.
بنا براین ممکن است والدین در مدیریت رفتارهای کودکشان با مشکلاتی مواجه شوند. همین امر موجب میشود که آنها نسبت به صلاحیت و تواناییهای خود در نقش والدگری تردید داشته و به این نتیجه برسند که خودکارآمدی لازم در کنترل و مدیریت رفتارهای کودک را ندارند.
در این زمینه بررسیهای انجام شده بر روی والدین این کودکان نشان میدهد که آنها در مقایسه با والدین کودکان عادی وکودکان دچار سایر اختلالات ، خودکارآمدی پایین تری را احساس میکنند.
تاثیر رفتار والدین بر کودکان اتیسم
والدین به منظور احساس خودکارآمدی نیازمند دانش و اطلاعات در زمینهی روشهای موثر مراقبت از کودک هستند. آنها بایستی به تواناییهای خود اعتماد کرده و مطمئن باشند که عملکردشان تاثیر مثبتی بر رفتارهای کودکان میگذارد.
از سویی دیگر با توجه به آن كه اتيسم يک اختلال مادامالعمر است، شناسايي نيازهاي والدين كودكان مبتلا، نيز از اهميت و ضرورت ويژه اي برخوردار است. يافته هاي پژوهشي نشان مي دهند كه استرس والدين كودكان با اختلال اتیسم، از والدين كودكاني كه دچار ساير اختلالات می باشند، بیشتر است.همچنین اين والدين در مقايسه با والديني كه كودكان مبتلا به اتيسم ندارند، رضايت زناشويي، سازگاري و احساس تعلق كمتري را گزارش ميكنند. این در حالیست که فقدان حمايتها و آموزش های لازم از خانواده هاي كودكان با اختلال طیف اتیسم، نيز استرس والدين را افزايش ميدهد.
نهایتاً به نظر می رسد آنچه که می تواند والدین را در پیمودن این مسیر پر فراز و نشیب یاری رساند آموزش مهارت های تصمیم گیری, برنامه ریزی, خودکارآمدی و مدیریت هیجانات و استرس برای کنترل و کنار آمدن بهتر با مسئله اتیسم، می باشد.
متخصصان این حوزه فارغ از توجه به توانبخشی کودک اتیسم, بایدوالدین این کودکان را نیز در کسب مهارت ها مورد باید یاری کنند.
سحر بدری، کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی